اصفهان یکی از شهرهای تاریخی ایران است که به‌واسطه تاریخی غنی، بناهای تاریخی و فرهنگی بسیاری دارد که بخش عمده‌ای از این بناها در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته‌اند. این شهر که همواره توجه پادشاهان را برانگیخته و در دوره‌های مختلف، پایتخت ایران نیز بوده، دیدنی‌هایی به‌اندازه نصف جهان را در خود جای داده است.
میدان نقش جهان
میدان نقش جهان یکی از بزرگترین و زیباترین میدان‌های جهان است. این میدان با ۵۰۷ متر طول و ۱۵۸ متر عرض، چهار اثر تاریخی اصفهان را اعم از مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد امام، سر در بازار قیصریه و کاخ عالی قاپو، در خود جای داده است. دورتادور میدان نقش جهان ۲۰۰ حجره دو طبقه دارد و گردشگران هم برای بازدید از این میدان و هم برای خرید، به آن مراجعه می‌کنند. زمانی که صفویان اصفهان را به‌عنوان پایتخت انتخاب کردند، میدان نقش جهان احداث شد. در این هنگام مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر بازار قیصریه نیز ساخته شدند.
در آن دوره در میدان نقش جهان مسابقات و بازی‌هایی مانند چوگان و قاپوق‌اندازی برگزار می‌شد. سان و رژه سربازان و سپاهیان هم در این میدان انجام می‌شد. در دوره قاجار قسمت‌هایی از این میدان در اثر بی‌توجهی تخریب شد؛ اما در دوره پهلوی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کار مرمت روی قسمت‌های تخریب‌شده انجام گرفت. میدان نقش جهان در هشتم بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت عالی قاپو
کاخ عالی قاپو در میدان نقش جهان و روبه‌روی مسجد شیخ لطف‌الله قرار دارد. این کاخ را می‌توان شاهکاری از معماری صفوی نامید. پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان، شاه بزرگان و شخصیت‌های مهم را در این کاخ به حضور می‌پذیرفت. کاخ عالی قاپو در ۶ طبقه ساخته شده است و هر یک از طبقات تزیینات خاص خود را دارد. «عالی قاپو» به معنی «سردر بلند» یا «درگاه بلند» است و این کاخ را می‌توان مدخل قصرهایی نامید که در عصر صفویه در محدوده میدان نقش جهان ساخته شده بود.در طبقه ششم این کاخ تالاری قرار دارد که به آن اتاق صوت می‌گویند. این تالار به‌گونه‌ای ساخته شده است که مانند استودیوی ضبط، طنین‌های اضافی را از صدا می‌گیرد و اصوات را به‌شکل صاف به تمام قسمت‌های تالار می‌رساند. همه جای این تالار گچ‌بری‌های زیبا به‌شکل جام و صراحی است.
مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله یکی دیگر از یادگاری‌های صفویان در اصفهان و میدان نقش جهان است. ساخت این مسجد که به‌منظور بزرگداشت مقام شیخ لطف‌الله عاملی بنا شد، حدود ۱۸ سال (از سال ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۸ هجری قمری) طول کشید. این مسجد در ضلع شرقی میدان نقش جهان و روبه‌روی عمارت عالی قاپو و مجاورت مسجد امام قرار دارد. گنبد مسجد شیخ لطف‌الله هم از بیرون و هم از درون کاشی‌کاری شده و روی چندین طاق کنگره‌دار مرتفع ساخته شده است. این طاق‌ها به‌قدری بلند هستند که از میدان نقش جهان نیز دیده می‌شوند. کاشی‌کاری‌های گنبد این مسجد از استادانه‌ترین و زیباترین کاشی‌کاری‌های معماری ایرانی است. محراب مسجد نیز یکی دیگر از زیبایی‌های منحصربه‌فرد و تحسین‌برانگیز مسجد شیخ لطف‌الله است. در این مسجد به‌گونه‌ای ساخته شده است که چرخش ۴۵ درجه‌ای دارد که معماران سنتی ایرانی در اصطلاح به آن «پاشنه» می‌گویند.
مسجد امام
مسجد امام اصفهان مسجد شاه یا مسجد جامع عباسی هم نامیده می‌شود و در دوره صفوی و در قسمت جنوبی میدان امام ساخته شد. مسجد امام را می‌توان شاهکاری از معماری، کاشی‌کاری و نجاری قرن ۱۱ هجری نامید. چند کتیبه در سردر اصلی آن به چشم می‌خورد. در دو زاویه صحن مسجد نیز دو مدرسه سلیمانی و ناصری جلب توجه می‌کند. هر دو مدرسه متعلق به دوره صفوی است و چون در دوره ناصرالدین شاه قاجار، یکی از آن‌ها مرمت و بازسازی شد، آن را مدرسه ناصری نامیدند. در این مسجد چندین فرمان شاه عباس روی لوح‌های سنگی نصب شده است. در مرکز گنبد بزرگ جنوبی به‌گونه‌ای است که انعکاس صوت صورت می‌گیرد. مسجد امام در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۱۰۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سردر بازار قیصریه در قسمت شمالی میدان نقش جهان و روبه‌روی مسجد امام قرار گرفته است. این مکان هم یکی دیگر از جاهای دیدنی اصفهان است که به عهد صفوی تعلق دارد. قبلا سردر قیصریه سه طبقه داشت؛ اما امروزه طبقه سوم که نقاره‌خانه بود و در آن اوقات روز اعلام می‌شد، تخریب شده است. سردر قیصریه شما را به‌سمت بازار بزرگ اصفهان هدایت می‌کند. این بنا از روی نمونه‌ی بنایی دیگر در شهر قیصریه ساخته شده است و به همین دلیل این نام را برایش انتخاب کرده‌اند. در سردر قیصریه چند تابلوی نقاشی نیز وجود دارد که شکارگاه سلطنتی و اروپایی‌های دربار اصفهان را به تصویر کشیده‌اند. درمجموع عمارت قیصریه شامل سردر، عمارت نقاره‌خانه، ضراب‌خانه و کاروانسرای شاهی است و گردشگران را به خود علاقه‌مند می‌کند. این اثر در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ به شماره ۱۰۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
عمارت هشت بهشت
عمارت هشت بهشت را هم صفویان برای اهالی اصفهان به ارمغان آورده‌اند. این عمارت در اواخر حکومت این سلسله، محل سکونت حاکمان بوده است. عمارت هشت بهشت در باغ بزرگ و بسیار زیبای نقش جهان قرار دارد که بنای اولیه آن را شاه اسماعیل اول بنا نهاد. این عمارت هشت ضعی است در دو طبقه ساخته شده و چهار نما دارد و هیچ یک از نماها همانند دیگری نیست. به نظر می‌رسد نمای شمالی نمای اصلی عمارت باشد؛ اما استخری که در ضلع شرقی قرار دارد، نشان می‌دهد که نمای اصلی در این سمت قرار دارد. در وسط تالار عمارت، حوض هشت ضلعی به جنس مرمر قرار دارد که به آن حوض مروارید می‌گویند. در و پنجره‌های آن نیز خاتم‌کاری است و زیبایی عمارت را دوچندان کرده است. عمارت هشت بهشت در تاریخ ۲۲ آذر ماه ۱۳۱۳ به شماره ۲۲۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چهل ستون
باغ چهل ستون یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اصفهان است و کمتر کسی است که آن را نشناسد. این باغ مساحتی بالغ بر ۶۷ هزار متر مربع دارد و ساخت آن سال‌ها به طول انجامیده است. در آن دوره این باغ را باغ جهان‌نما می‌نامیدند و در ابتدا شاه عباس کوشکی به‌شکل کلاه فرنگی بنا کرد و می‌توان آن را بنای اولیه کاخ چهل ستون نامید. این باغ در میدان امام حسین واقع در خیابان استانداری اصفهان قرار دارد.عمارت چهل ستون در واقع ۲۰ ستون دارد که با انعکاس آن‌ها در حوض، ۴۰ ستون به‌نظر می رسند
عمارت چهل ستون در واقع بیست ستون دارد و انعکاس ستون‌های عمارت در حوض مقابل آن باعث شده که این عمارت را «چهل ستون» بنامند؛ اما برخی از مورخان معتقد هستند که کاخی که شاه عباس دوم آن را تکمیل کرد، چهل ستون داشته؛ اما در آتش‌سوزی سال ۱۱۱۸ هجری قمری تنها بیست ستون از آن‌ها باقی ماند. آینه‌کاری‌ها، نقاشی‌های بزرگ دیواری و ستون‌های چوبی از زیبایی‌های چشم‌نواز این کاخ است. در و پنجره‌ها نیز منبت و خاتم‌کاری بوده و نمایشگر هنرهای اصیل ایرانی هستند. حکم‌رانان صفوی در تالار مرکزی کاخ از میهمانان و شخصیت‌های خارجی پذیرایی می‌کردند.
مسجد جامع یا مسجد جمعه اصفهان
مسجد جمعه اصفهان، از قدیمی‌ترین مجموعه معماری مذهبی در ایران است. قديمی‌ترين بنای تاريخی اصفهان را بايد مسجد جمعه يا مسجد جامع اصفهان تلقی کرد. سيمای فعلی مسجد عمدتا مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است، اما تعميرات و الحاقات آن به دوره‌های بعد به‌خصوص عصر صفويان مربوط می‌شود. گرچه در کاوش‌های باستان‌شناسی آثاری متعلق به دوره آل‌بويه و قرن سوم هجری باز می‌گردد. در همين کاوش‌ها آثار قبل از اسلام نيز کشف شده است.
مسجد جمعه اصفهان که به مسجد جامع عتیق نیز شهرت دارد، در میدان قیام، خیابان علامه مجلسی اصفهان واقع شده، به بیانی دیگر در بخش قدیمی اصفهان، ضلع باختری خیابان هاتف و انتهای بازار بزرگ واقع شده است. به‌طور کلی به همان اندازه که میدان نقش جهان و عمارات تاریخی اطراف آن یادآور معماری و هنر دوره صفوی است، مسجد جمعه و محلات پیرامون آن افسانه زندگی در عهد سلجوقیان و روزگار پیش از آن را بیان می‌کند.
منارجنبان
منارجنبان هم از دیگر آثار تاریخی است که گردشگران را به اصفهان جذب می‌کند. در این بنا عارفی به نام «عمو عبدالله کارلادانی» دفن شده و بر سنگ قبر او تاریخ ۷۱۶ هجری ثبت شده است. این تاریخ با حکومت سلطان محمد خدابنده الجایتو ایلخان مصادف است. بنای منارجنبان به‌شکل یک بقعه و دو مناره است؛ ارتفاع هر یک از این مناره‌ها ۷٫۵ متر بوده و آنچه این‌ها را از سایر مناره‌ها متمایز کرده، تکان خوردن آن است. با تکان خوردن یکی از مناره‌ها، هم مناره‌ی دیگر و هم کل ساختمان تکان می‌خورد. دلیل این پدیده مدت‌ها ناشناخته بود؛ اما یکی از دلایل آن را می‌توان پدیده‌ای فیزیکی به نام «تشدید» یا «اثر دوپلر» نامید؛ چون این دو مناره شبیه هم و بسیار سبک هستند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر می‌گذارد.
محققان قدمت این بنا را به دوره ایلخانی نسبت می‌دهند؛ اما شکل مناره‌ها به‌گونه‌ای است که این حدس را در ذهن باستان‌شناسان زنده می‌کند که آن‌ها را در دوره صفویه به دیوارها اضافه کرده‌اند. این اثر در تاریخ ۲۰ خرداد سال ۱۳۲۱ با شماره‌ی ۳۴۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مدرسه چهارباغ
مدرسه چهارباغ اصفهان یکی از مدارس تاریخی اصفهان است که آن را مدرسه‌ی سلطانی یا مدرسه مادرشاه نیز می‌نامند. این بنا را می‌توان آخرین بنای تاریخی دوره صفوی (دوره حکومت آخرین پادشاه صوفی، شاه سلطان حسین) نامید که به‌منظور تدریس و تعلیم طلاب علوم دینی مورد استفاده قرار می‌گرفت. ساخت این مدرسه ۱۰ سال (از سال ۱۱۱۶ تا ۱۱۲۶ هجری قمری) طول کشید و در ضلع شرقی خیابان چهارباغ قرار دارد.
مدرسه چهارباغ که گفته می‌شود مسجد هم بوده، در زمینی به مساحت ۸۵۰ متر مربع ساخته شده است. این مدرسه کاشی‌کاری‌های بسیار زیبایی دارد و در مجلل آن با طلا و نقره کار شده و در نوع خود شاهکار محسوب می‌شود. در ضلع شرقی مدرسه، کاروانسرایی متصل به آن قرار دارد که حدود سه قرن پیش، محل اقامت مسافران بوده است. نام این کاروان‌سرا «کاروانسرای مادر شاه» بود؛ اما امروزه آن را به مهمان‌سرایی به اسم مهمان‌سرای عباسی تبدیل کرده‌اند و می‌توان آن را یکی از بهترین ومنحصربه‌فردترین اقامتگاه‌های اصفهان نامید. این بنا در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ به شماره‌ی ۱۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
باغ پرندگان
باغ پرندگان اصفهان، یکی از دیدنی‌ترین باغ‌های پرندگان ایران است که در مساحتی بالغ بر ۵۵ هزار متر مربع، از حدود چهار هزار قطعه در ۱۳۰ گونه پرنده نگهداری می‌کند. این باغ در چهار کیلومتری غرب پل وحید اصفهان قرار دارد و در سال ۱۳۷۵ به همت شهرداری این شهر احداث شد. محوطه داخلی باغ با زیباسازی‌های انجام‌شده روی آن، علاوه بر تامین نیازهای زیست‌محیطی پرندگان، برای بازدیدکنندگان نیز محیطی بسیار چشم‌نواز ایجاد کرده است. روی این باغ سقفی از تور احداث کرده‌اند که مساحت آن ۴۰ هزار متر مربع بوده و روی ۱۶ ستون با ارتفاع ۲۲ تا ۲۵ متر قرار گرفته است.
در باغ پرندگان اصفهان چهار برکه وجود دارد و در آن از پرندگانی مانند اردک، قو، غاز و… نگهداری می‌کنند. صخره‌های ایجادشده نیز میزبان پرندگان کوهستانی و بیابانی است و شما می‌توانید کنار آن‌ها کبک پیدا کنید. در این باغ بسته به نوع پرندگان و شرایط زندگی آن‌ها قفس‌های شیشه‌ای و آهنی تعبیه شده است و برخی از پرندگان نیز در فضای سبز جنگلی، در سراسر باغ آزادانه زندگی می‌کنند.
آتشگاه
آتشگاه یا همان کوه آتشگاه اصفهان یکی دیگر از آثار تاریخی این شهر است که از ایران باستان به یادگار مانده است. نام آن در اصل «مهربین» یا «دژ مهربین» یا «آتشکده‌ی مهربین» بود که امروزه در خیابان آتشگاه واقع در غرب اصفهان و هشت کیلومتر مرکز شهر قرار دارد. این بنا روی کوهی در نزدیکی زاینده‌رود واقع شده و تپه‌های آن از جنس سنگ‌های رسوبی است. بافت بنای آن خشتی است و میان دو ردیف خشت، لایه‌ی نازکی از نی قرار داده‌اند تا مستحکم‌تر شود.
روی پایه‌های آن در گذشته اتاق‌هایی وجود داشت که امروزه از بین رفته‌اند. در بالای تپه بنایی گرد وجود دارد که گفته می‌شود موبدان زرتشتی آتش مقدس را درون آن قرار می‌دادند. در دوره پهلوی آتشگاه مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. کوه آتشگاه در تاریخ ۱۱ آذر ماه ۱۳۳۰ با شماره‌ی ۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
اصفهان با قدمتی کهن، همواره در طول تاریخ مورد توجه بزرگان و حاکمان مملکتی بوده و به همین علت نیز آثار تاریخی فراوانی را در دل خود جای داده است. زاینده‌رود در قلب اصفهان جریان دارد و همین رود باعث به وجود آمدم بناهایی مانند سیوسه پل و پل خواجو شده است و غیر از این‌ها آثار دیگری هم در اطراف آن شکل گرفته است.
سی و سه پل
سیوسه پل که آن را پل الله‌وردی خان هم می‌نامند، ۳۳ دهانه دارد و در دوره حکومت شاه عباس صفوی روی رودخانه زاینده‌رود ساخته شد. قدمت این پل به سال ۱۰۰۸ هجری قمری بازمی‌گردد و بعد از گذشت سه سال از این تاریخ، الله‌وردی خان اوندیلادزه گرجی مامور به پایان رساندن ساخت پل شد.
در دوره صفوی سیوسه پل محل برگزاری مراسم جشن آب‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنه این شهر بود. سیوسه پل را می‌توان یکی از بهترین پل‌های جهان و شاهکار معماری ایرانی و صفوی نامید. امکان ندارد کسی به اصفهان بیاید و از سیوسه پل در قلب اصفهان دیدن نکند. سیوسه پل ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ به شماره ۱۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل خواجو
پل خواجو با ۲۴ دهانه در شرق سیوسه پل روی رودخانه زاینده‌رود بنا شده است. گفته می‌شود این پل در سال ۱۰۶۰ هجری قمری، در زمان حکومت شاه عباس دوم ساخته شده است. در میانه این پل، ساختمان مخصوصی برای اقامت موقت شاه صفوی و خانواده او ساخته شده بود که به «بیگربیکی» شهرت دارد. طول پل خواجو ۱۳۳ متر و عرض آن ۱۲ متر است و معماری و کاشی‌کاری‌های بسیار زیبا و شگفت‌انگیزی دارد.
پل خواجو چند نام دیگر نیز دارد؛ اما چون در محله‌ای به همین نام واقع شده، بیشتر آن را به اسم خواجو می‌شناسند. در گوشه‌های ضلع شرقی این پل دو شیر سنگی قرار گرفته و گفته می‌شود نمادی از سپاهیان بختیاری است که محافظ اصفهان و زاینده‌رود بودند. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره ۱۱۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کلیسای وانک
کلیسای وانک یا کلیسای آمنا پرکیچ در محله جلفای اصفهان قرار دارد و یکی از کلیساهای تاریخی ارامنه این شهر است. این کلیسا در مساحتی بالغ بر ۸,۷۳۱ متر مربع در دوره حکومت شاه عباس دوم بنا شده است. ساختمان کلیسا فقط ۳,۸۵۷ متر مربع از این فضا را اشغال کرده و بقیه آن را فضای سبز و باغ وانک تشکیل می‌دهد. برج ناقوس کلیسا سه طبقه است و در طبقه دوم ساعتی به وزن ۳۰۰ کیلوگرم قرار داده‌اند. گنبد این کلیسا مانند گنبد مساجد ایرانی در عصر ساخته شده است. روی دیوارها، طاق‌نماها، طوق گنبد و داخل گنبد نیز نقاشی‌هایی با رنگ روغن ترسیم شده و طلاکاری‌ها و تذهیبی که در تزئین این کلیسا به کار رفته، در میان دیگر کلیساهای ارامنه منحصربه‌فرد است. کلیسای وانک اصفهان در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره ۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
باغ گل ها
باغ گل‌های اصفهان مجموعه بزرگ تفریحی، فرهنگی، آموزشی و تحقیقاتی است که در حاشیه جنوب شرقی میدان بزرگمهر و در نزدیکی رودخانه زاینده‌رود تاسیس شده است. این باغ شامل باغ صخره‌ای، باغ ایرانی، باغ گیاهان دارویی، باغ رز، چنیدن آب‌نما، برکه، آمفی‌تئاتر در فضای باز، مجموعه پرچین، طرح فرشی ایرانی و غیره می‌شود. شما در این باغ می‌توانید شاهد معماری اصیل ایرانی نیز باشید؛ چون در ساخت این باغ از سبک باغ‌های ایرانی قدیمی هم استفاده شده است. اگر به اصفهان رفتید، حتما سری به این باغ بزنید و از زیبایی‌های طبیعی آن لذت ببرید.
قلعه سارویه
قلعه سارویه که نامهای دیگری مانند کهن‌دژ و تپه اشرف نیز دارد، در کنار پل شهرستان و ضلع شمالی زاینده‌رود قرار دارد. گفته می‌شود در این بنا کتاب‌های زیادی نگهداری می‌شد و در حمله اعراب به ایران ویران شد و امروزه تنها بقایای آن به‌صورت تپه‌ای باقی مانده که مردم آن را تپه اشرف می‌نامند. برخی از تاریخ‌شناسان قدمت این بنا را به تهمورث، سومین پادشاه سلسله پیشدادیان نسبت می‌دهند؛ اما برخی دیگر معتقدند این بنا در دوره گشتاسب، از پادشاهان کیانی ساخته شده است. این اثر در ۲۶ ابان ۱۳۷۵ به شماره‌ی ۱۷۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آکواریوم ناروژان اصفهان
تونل آکواریوم ناژوان اصفهان به‌عنوان اولین و بزرگترین تونل آکواریوم کشور به‌صورت مشارکتی با سرمایه‌گذار خارجی ارتفاع منهای ۶ متر زیرزمین احداث شده است. این تونل ناژوان شامل ۳۳ آکواریوم است. گونه‌های مختلف آبزیان، ماهیان آب‌های شور و شیرین، ستاره‌های دریایی از پنج اقیانوس دنیا در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است. این مجموعه شامل ۳۳ آکواریوم پنج تا ۱۰ متری است و به‌صورت دنیای ۳۵ متری زیرآب، حجم ۱۰۸۰ مترمکعب آب را در خود جای می‌دهد و شهروندان می‌توانند در کنار و بالای سر خود زیباترین و کمیاب‌ترین گونه‌های دریایی را ببینند و بودن در فضای اقیانوس را تجربه کنند.
آرامگاه صائب تبریزی
آرامگاه صائب تبریزی که ملک الشعرایی زمان شاه عباس صفوی بوده، در خیابانی به نام صائب و در باغ تکیه واقع شده است. در گوشه و کنار این بنای تاریخی اصفهان، می‌توان اشعار این شاعر برجسته را دید.
گفته می‌شود قبر این شاعر، در زمان پهلوی کشف شد. تا پیش از آن، این قبر و باغ، در اجاره تاجر عمده‌فروشی میوه بوده که آن را از اداره اوقاف اصفهان اجاره کرده بود. او حتی پس از کشف قبر هم، اجازه بازدید از آن و باغ را به دیگران نمی‌داده است. در نهایت یکی از دوست‌داران میارث فرهنگی اصفهان، نامهای به روزنامه چهلستون اصفهان می‌نویسد و خواستار رسیدگی به وضعیت می‌شود. همچنین از اداره اوقاف می‌خواهد تا باغ را اجاره ندهد.
نقشه بنای فعلی را استاد حسین معارفی اصفهانی طراحی کرده و به تهران فرستاده است. نقشه مذکور با نظر مهندس محسن فروغی تکمیل شد و کار ساخت ساختمان آرامگاه، در سال ۱۳۴۶ و بعد از چهار سال به پایان رسید.
بازار قیصریه
بازار قیصریه یکی از معروف‌ترین بازارهای تاریخی ایران و بخشی از بازار بزرگ اصفهان است. این بازار از سردرد قیصریه شروع و به بازار چیت‌سازها و بازار دارالشفا منتهی می‌شود.
این بازار در دوره صفویه، یکی از مجلل‌ترین و بزرگترین مراکز خریدوفروش بوده است. این بازار در حال حاضر، یکی از مراکز مشهور برای خرید صنایع دستی اصفهان به شمار می‌آید. جهانگردان مشهوری چون ناصر خسرو و شارد فرانسوی، در سفرهایشان از این بازار بازدید کردند و به توصیف آن پرداخته‌اند. آن‌ها علت نام‌گذاری این بازار را، شباهت آن به قیصریه یا قیساریا در آسیای صغیر (ترکیه کنونی) دانسته‌اند.
حمام شیخ بهایی
حمام شیخ بهایی یکی از حمام‌های تاریخی و منحصربه‌فرد ایران و متعلق به دوره صفوی است که در اصفهان قرار دارد. این حمام به‌دلیل راز گرم شدن آب آن شهرت دارد. آب حمام همواره فقط با یک شمع گرم می‌شده است. طراحی و ساخت حمام را شیخ بهایی، حکیم و دانشمند نام‌دار ایرانی انجام داده بود. با وجود تحقیقات انجام‌شده، دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند به‌طور صددرصد به راز گرم شدن آب حمام، تنها با یک شمع پی ببرند و این موضوع همچنان به‌شکل یک راز باقی مانده است.
خزینه آب حمام تا اواسط دوره پهلوی، تنها با یک شمع گرم می‌شد؛ اما زمانی که برخی دانشمندان خارجی در تلاش بودند تا به نحوه کارکرد آن پی ببرند، بخشی از تاسیسات اصلی حمام را طی تحقیقات خود خراب کردند. در حال حاضر این حمام به موزه تبدیل شده است و گردشگران می‌توانند از آن بازدید کنند.